سیل و اختلال استرس پس از سانحه

سیل و اختلال استرس پس از سانحه

مُنگشت پرس؛ مصطفی علیخانی / روانسنج و دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبائی تهران

اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD (posttraumatic stress disorder) یک نوع اختلال روانشناختی است که پس از بروز حوادث سنگین برای فرد اتفاق می افتد. هرچند که ممکن است یک حادثه خاص برای افراد مختلف بار منفی متفاوتی داشته باشد ولی رخدادهایی مانند سیل، زمین لرزه، حملات تروریستی، تجاوز و تصادفات شدید جاده ای برای همه افراد آسیب زا بوده ، بار روانی بسیار زیادی به همراه دارند. 

سیل های اخیر که بسیاری از استان های کشور عزیزمان ایران را فراگرفته است از این قاعده مستثنی نبوده و بسیاری از هموطنان را دچار اضطراب، افسردگی، خشم و انزوا خواهد نمود. احساس اضطراب، ترس، خشم و انزوای پس از یک حادثه ناخوشایند مانند سیل تا اندازه ای طبیعی است اما در صورتی که این حالات منفی روانی به مرور زمان کمرنگ نشده و فرد حادثه دیده احساسات منفی شدیدی را تجربه کند، ممکن است PTSD اتفاق بیفتد و به حالتی اطلاق می شود که پس از مشاهده یا تجربه یک حادثه دردناک آغاز و به تبع آن فرد دچار احساسات منفی شدیدی می شود. نکته جالب این است که حتما نیاز نیست تا این حوادث برای فرد اتفاق بیفتد بلکه حتی اگر برای نزدیکان وی نیز اتفاق بیفتد، می تواند منجر به اختلال استرس پس از سانحه شود. علایم و احساسات منفی همراه با فرد مبتلا به PTSD به چهار دسته کلی 

۱٫ خاطرات سر زده،

۲٫ پرهیز از سانحه، 

۳٫ تغییرات منفی در حالات و افکار و

۴٫ تغییر در کنش و واکنش های فیزیکی و احساسی تقسیم می شود و باعث بروز مشکلات جدی در موقعیت ها، روابط اجتماعی، خانوادگی، کار و تعاملات انسانی شده فرصت ها و توانایی فرد سانحه دیده را از انجام وظایف روزمره نشانه می گیرد. در این میان کودکان، سالمندان، افراد دارای بیماری ها و اختلالات جسمانی و روانی و خانواده های نامتعادل نیازمند توجه و رسیدگی بیشتری بوده و نقش آموزش و پرورش، دانشگاه ها، مراکز مشاوره و روان درمانی، بیمارستان ها و مددکاران اجتماعی را بیش از پیش برجسته می نماید. 

درمان این اختلال نیز همانند سایر اختلالات روان شناختی به دو دسته کلی روان درمانی و دارو درمانی تقسیم شده؛ دسته اول زیر نظر روانشناسان و مشاوران و دسته دوم زیر نظر روان پزشکان می باشد که در مواقع لازم هماهنگی این دو دسته با یکدیگر و همچنین با نهادهای متولی اقدامات حمایتی امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.